Etiketler
Afrika, Afrika Arkeolojisi, Aksum Krallığı, Amerika, Amerika Arkeolojisi, Antropolog, Antropoloji, Antwerpli Haritacı Abraham Ortelius, Arkeoastronomi, Arkeobotanik, Arkeolojide Yöntemler ve Amaçlar, Arkeometri, Arkeozooloji, Auguste Mariette, Avrupa, Avrupa Arkeolojisi, Avustralya, Avustralya Arkeolojisi, Avusturyalı Zoolog Gerard Krefft, Botanik, Carl Spitzweg, Ciriaco d'Ancona, Dünyanın En Büyük Okyanusu, Deneysel Arkeoloji, Description de L'Egypte, Detroit Enstitüsü, Diego Rivera, Endüstriyel Arkeoloji, Epigrafi, Epigrafist, Epigraphe, Etnoarkeoloji, Filoloji, Flavio Biondo, Flinders Petrie, Fra Mauro, Gelibolu Savaş Alanı, George Herbert de Carnarvon, Gerard Kreft, Giovanni Battista Belzoni, Howard Carter, Hugh Falconer, Jean-Francois Champollion, Jeoloji, Johann Joachim Winckelmann, John Trumbull, Kahire Mısır Arkeoloji Müzesi, Kefren Piramidi, Klasik Arkeoloji, Lewis Binford, Lord Car-narvon, Lucy, Meksikalı Ressam Diego Rivera, Meskükat, Met-hods and Airns in Archaelogy, Mezopotamya, Miken Uygarlığı, Mimarlık, Mont Saint - Michel, Mısır Arkeolojisi, Nümismatik, Nümizmatik, Orhun Yazıtları, Ortaçağ, Ortaçağ Arkeolojisi, Osteoloji, Pasifik Okyanusu, Piri Reis'in Dünya HAritası, Poggio Bracciolini, Prohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi, Roma İmparatoru Claudius, Sagrada Familia Bazilikası, Savaş Alanları Arkeolojisi, Tarih, Tarsila do Amaral, Tevrat, Tevrat Arkeolojisi, Thor Heyerdahl, Toponomi, Toponomist, Tower Bridge, Venedikli Kaşiş Fra Mauro, William Fettes Douglas, Yazıt Bilimi, Zooloji, İlk Yazı
1.) TARİH ÖNCESİ ( PREHİSTOYA) : (Latince, præ = önce + Yunanca, ιστορία = tarih), insanlığın yazının bulunmasından önceki dönemi.
Tarihöncesi dönemler arkeoloji tarafından araştırılır. Tarihöncesi dönemin uzunluğu, bölgelere göre değişiklik gösterir. Kimi bölgelerde 2 milyon yıl öncesinde yaşanmaya başlayan bu dönem, insanlığın geçirdiği en uzun aşamadır.
İlk yazı Mezopotamya’da ve Mısır’da yaklaşık olarak aynı sıralarda, M.Ö. 3. binin başlarında kullanılmaya başlanmıştır.
2. ) KLASİK ARKEOLOJİ : Klasik Arkeoloji tıpkı Hristiyan Arkeolojisi gibi, Arkeoloji’nin alt bilim dallarından biridir. Bu disiplin daha çok Antik Yunanistan ve Antik Roma kültürü ve bu kültürlerin geriye bıraktıkları ile ilgilenir.
Arkeoloji ve antik olana yönelik ilk ilgi Rönesans dönemi ve dönemin hümanist akımlarıyla birlikte karşımıza çıkmaktadır. Bu konuda önemli isimler Flavio Biondo ve Poggio Bracciolini olarak verilebilir. İtalyan tüccar ve hümanist Ciriaco d’Ancona (d. yaklaşık 1391– ö. yaklaşık 1455) Klasik Arkeoloji’nin kurucularından biri olarak kabul edilir. Arkeolojinin Babası olarak da adlandırılır. Kültür tarihi bakımından değerlendirildiğinde Johann Joachim Winckelmann da klasik Arkeoloji’nin kurucuları arasında sayılmaktadır.
Bilim dalı geç tunç çağından (miken uygarlığı) başlar, İsa’dan sonra 6. yüzyıla kadar uzanan bir zaman dilimini kapsar. Klasik Arkeoloji kütüphane araştırmalarının yanı sıra, küçümsenmeyecek derecede zorlu saha çalışmalarını da kapsamaktadır.
3. ) PROHİSTORYA ve ÖN ASYA ARKEOLOJİSİ : insanlık tarihinde tarımın başladığı ve ilk yerleşik yaşamın ortaya çıktığı dönem olan Neolitik Çağ’dan (yaklaşık olarak M.Ö. 10.000 ortaları) başlayarak sırasıyla Kalkolitik Çağ (M.Ö. 5.000-3.000), Tunç Çağı (M.Ö. 3.000-1.200) ve Demir Çağı (M.Ö. 1.000-500) sonuna kadar olan zaman diliminde başta Anadolu olmak üzere tüm Ön Asya’ya (Kıta Yunanistan ve Ege Adaları, Girit, Kıbrıs, Balkanlar, Kafkasya, İran, Mezopotamya, Suriye, Filistin, Mısır) yayılan kültürleri ve uygarlıkları inceleyen bir bilim dalıdır. Bu dönem, insanlık tarihinin en önemli süreçlerinden olan yerleşik yaşama geçiş ve yazının bulunmasıyla ilk tarih çağlarına geçişi kapsayan süreci içinde almaktadır.
4. ) MISIR ARKEOLOJİSİ : Napoleon 1798’deki Mısır seferine birlikte götürdüğü bilginlere ülkedeki antik kalıntıları belgeleme olanağı verdi. Böylelikle Mısır arkeolojisinin ilk adımları atıldı ve bu belgeler Description de L’Egypte (1808-25; Mısır’ın Tanımı) adlı yapıtta yayımlandı. Napoleon’un bu seferinde elde edilen bilgilere dayanarak 1822’de Jean-François Champollion Eski Mısır yazısını çözdü. Bundan sonra bilginlerin Mısırlılardan kalma. sayısız yazılı belgeyi okumaları Mısır arkeolojisinin en büyük aşamasını oluşturdu. Avrupalı koleksiyoncuların Mısır’daki eski yapıtlara duydukları ilgi ve istek, Giovanni Battista Belzoni gibi serüvencilerin örgütlü mezar hırsızlıklarına girişmesine yol açtı. Fransız Auguste Mari-ette, Kahire’de Mısır Arkeoloji Müzesi’ni kurup arkeolojide sistemli ve denetimli yeni bir dönemin başlamasını sağladı. İlk kez 1880’de Mısır’da çalışmalara girişen İngiliz arkeolog Flinders Petrie, uzun yaşamı boyunca bu ülkede ve Filistin’de araştırmalar yaptı, yeni buluşlarıyla arkeolojiye önemli katkılarda bulundu. Petrie sistemli bir kazı yöntemi geliştirdi ve bunun ilkelerini Met-hods and Airns in Archaelogy (1904; Arkeolojide Yöntemler ve Amaçlar) adlı yapıtında özetledi. Howard Carter ve Lord Car-narvon ise 1922’de Mısır’da arkeoloji dünyasının en çarpıcı buluşunu gerçekleştirerek Tutanhamon’un mezarını ortaya çıkardılar.
5. ) TEVRAT ARKEOLOJİSİ : Tevrat’ın yazıldığı tarih’deki dönemin arkeolojik gelişmelerinin anlatıldığı bilim dalıdır.
6. ) ORTAÇAĞ ARKEOLOJİSİ : Batı Roma İmparatorluğu’nun çöküşü ile başlayıp Rönesans Hareketi ile biten bir dönem içerisindeki arkeolojik gelişmeler anlatılır. ( O dönemde Arkeoloji Bilim olarak Keşfedilemediğinden Ortaçağ Arkeolojisi isim olarak ifade edilir. )
7. ) AFRİKA ARKEOLOJİSİ : Afrika arkeolojisi kendi içinde dört döneme ayrılır.Pliyosen ve Pleistosen Afrika, Taş Devri Sonrası Afrika, Metal Dönemi Afrika ve Tarihsel Afrika. Bu süreç, Tanzanya’da bulunan 4 milyon yıl öncesine ait ilk insansı dişi meşhur “Lucy” ile başlıyor; 15’inci yüzyılda Etiyopya’da kurulan Aksum Krallığı’na kadar uzanıyor.
8. ) AMERİKA ARKEOLOJİSİ : ABD tarihi üzerinde Amerika Birleşik Devletleri’nin kurulduğu Kuzey Amerika topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihidir. Bu tarih boyunca yaşanan arkeolojik gelişmeleri anlatan bilim dalı Amerika Arkeolojisidir.
9. ) AVRUPA ARKEOLOJİSİ : Avrupa tarihi Avrupa kıtasında yaşayan insanların tarih öncesinden başlayarak günümüze kadar uzanan tarihini içerir. Arkeolojik kazılar Avrupa kıtasında MÖ 35.000 yılına kadar uzanan bir insan varlığını doğrulamaktadır. Avrupa Arkeolojisi geçmiş ve günümüz avrupasındaki arkeolojik gelişmeleri açıklamaya çalışan bilim dalıdır.
10. ) AVUSTRALYA ARKEOLOJİSİ : Avustralya’nın son 50.000 yılıyla, birkaç yüzyıl öncesinden başlayan sömürge tarihine kadar olan süreci kapsayan zamanda yapılan arkeolojik gelişmeleri anlatan yardımcı bilim dalıdır.
11. ) ARKEOASTRONOMİ : Gökyüzündeki olguların, geçmişte insanların nasıl çalıştığını, bu olguları nasıl kullandıklarını ve kültürlerinde ne rol oynadığını araştırır.
12. ) ARKEOBOTANİK : Tarih öncesi ve tarihi dönemlere ait yerleşim yerlerinde çeşitli şekillerde korunmuş olan eski bitki kısımlarını inceleyen ve insanların geçmişte bitkiler ile olan ilişkilerini aydınlatmayı hedefleyen bir bilim dalıdır.
13. ) ARKEOMETRİ : Arkeolojik materyallerin analizi için bilimsel tekniklerin uygulanması bilimi.İnsanlığın kültür tarihini anlamada arkeologlara yardımcı olabilmek için antik eserlerin ve materyallerin pozitif bilim yöntemleriyle incelenmesidir. Arkeometri, geçmiş yaşamı anlamaya ve yeniden kurmaya çalışan arkeolojiye doğru bilgi almasında yardım eden ve önemi giderek artan bir bilim dalıdır.
14. ) ARKEOZOOLOJİ : Arkeolojik kazılardan ele geçen hayvan kemiklerini inceleyip irdeleyen ve bu yolla yörenin geçmişteki direyini (hayvan toplulukları) saptayan bilim dalı.
15. ) SAVAŞ ALANLARI ARKEOLOJİSİ : Bu bilim dalı, hem sınırları, askeri sayıları, savaş düzeni yazılı kayıtlarda bulunan hem de çatışmanın gerçekleştiği alandaki mevcut maddi kanıtları inceler. Savaş Alanı Arkeolojisi çatışmanın nedenleriyle değil, çatışmanın gerçekleştiği yerle ve buradaki arkeolojik kanıtlarla ilgilenir.
16. ) ETNOARKEOLOJİ : Günümüzde kullanım gören geleneksel aletlerin yapımı, kullanımı gibi ya da geleneksel mimari geleneklerin anlaşılması, evlerin nasıl yapıldığından, nasıl terk edildiğine, terk edildikten sonra görülen sürece kadar çok çeşitli araştırma konuları olan bir alt disiplindir.Çanak çömlek yapımının çeşitli aşamaları, kullanımı, kullanımdan çıkması, taş alet yapımı, mimari malzemenin edinimi, kullanımı, farklı mimari öğelerin kullanımı etnoarkeolojinin ana konularını oluşturur.Amerikalı arkeolog Lewis Binford, etnoarkeolojiyi arkeolojinin vazgeçilmez yöntemleri arasında koyarak bu dalın gelişmesine en çok katkıda bulunan arkeologlardan biridir.
17. ) DENEYSEL ARKEOLOJİ : Geçmişteki olayları yineleyerek ya da benzerini yaratarak geçmişin aydınlanmasını sağlamaya çalışan araştırma yöntemi. Arkeologların, özellikle de prehistoryacıların sık başvurduğu bir yöntemdir. Geçmişteki olayları tam anlamıyla yinelernek olanaksızsa da, deneysel taklitlerini gerçekleştirmek, olayların doğruluğunu kanıtlama ve saptama açısından eğiticidir. Çeşitli yöntemler deneyerek tarih öncesi insanının sırtlı bir dilgiyi nasıl yaptığını bulmak ya da ilkel yöntemlerle çanak çömlek yapmak gibi uygulamalar deneysel arkeolojinin alanına girer.1940’larda Norveçli kaşif Thor Heyerdahl’ın Pasifik Okyanusu yolculuğu, deneysel arkeolojinin en eski ve en ilginç örneklerinden biridir.
18. ) ENDÜSTRİYEL ARKEOLOJİ : Çeşitli nedenlerle işleyemez duruma gelen endüstri binalarının, donanımın, üretim biçimlerinin ele alındığı bir disiplin. Üretim biçiminin yanı sıra işçilerin yaşadığı konutlar ve sosyal tesisler gibi yerleşkenin bütün birimleri ve endüstri devrimi öncesinde elle üretim yapılan işletmeler de endüstri arkeolojisi kapsamında değerlendiriliyor.
19. ) OSTEOLOJİ : Anatomi’nin alt dalı olan Osteoloji ( kemikbilim ) kemikler, iskelet ögeleri, diş, morfoloji, işlev, hastalık,patoloji, kemikleşme süreci (kıkırdaklı yapılardan itibaren), kemiklerin direnci ve sertliği (biyofizik), gibi konularda detaylı çalışır. Genellikle bilimadamları tarafından insan cesetleri üzerinde biyokültürel bağlamda yaş, ölüm, cinsiyet, gelişme ve olgunlaşma konularında araştırma yaparak cesedin kimliğinin belirlenmesinde kullanılır.Adli tıp, biyoantropoloji ve arkeoloji alanında sıklıkla kullanılır.
20. ) TOPONOMİ : Yer isimlerinin (toponimlerin), onların orijinlerinin, anlamlarının, kullanımlarının ve tiplendirmesinin bilimsel araştırmasıdır. Toponimi sözcüğü Yunanca tópos (τόπος) (‘yer’) ve ónoma (ὄνομα) (‘ad’) sözcüklerinden kaynaklanır. Toponimi, her türlü adın bilmi olan onomastik bilminin bir alt dalıdır. Toponimi, sözcüklerin kökenini araştıran etimolojiden farklıdır ama çoğu zaman onunla karıştırılır. Bu konu ile uğraşanlara toponimist denir.
21. ) FİLOLOJİ : Dillerin yapısını, tarihsel gelişimini ve birbirleri ile ilişkilerini inceleyen bilim dalı.Eski Yunancada philos (sevgi) ve logos (kelime) sözcüklerinin birleşmesi sonucunda ortaya çıkmıştır ve birebir çevirisi “kelime sevgisi”dir. “Betikbilim” olarak da adlandırılmaktadır.Yazılı belgelerin geçerliğini, gerçek olup olmadıklarını araştıran tarihsel bir bilimdir. Filoloji çalışmalarında, üretildikleri dönemlere ait eski metinler yeniden oluşturulmaya çalışılır. Üretildikleri dönemlerin etkileri, kaynakları araştırılır, özgün metinler çözülmeye ve yeniden oluşturulmaya, bu arada taklitleri saptanmaya ve değerleri ölçülmeye çalışılır.
22. ) EPİGRAFİ ( YAZIT BİLİMİ ) : Taş veya maden gibi dayanıklı maddeler üzerine yazılmış kayıtları inceleyen ve tarihe yardımcı olan eski yazıtlar bilimine denir. (Bu bakımdan, papirüs gibi dayanıksız maddeler üzerindeki kayıtları ve yazı şeklini inceleyen paleografi’den ayrılır.)Konusu, yazıtları ve tarihi yapıtlardaki yazıları inceleyen bilim dalıdır.Bu bilimle uğraşan kişilere yazıt bilimci ya da epigrafist denir.Epigrafi Helence bir sözcüktür. Üzerine yazmak, kaydetmek anlamına gelen ‘Epigraphein’ fiiliyle yazıt anlamına gelen ‘Epigraphe’ sözcüklerinden gelir.Filioji ve paleografi bilimleri ile iş birliği içerisinde çalışır. Anıtlar üzerindeki kitabeler ait olduğu dönem hakkında önemli bilgiler verir.
23. ) NÜMİSMATİK ( NÜMİZMATİK ) : Metal paraları inceleyen, sikke ve madalyaların tarihi ve tanımıyla uğraşan bilim dalı. Türkçeye Fransızcadan geçen kavram, sikke ve para anlamındaki Yunanca “nomisma” sözcüğünden türemiştir. Arapça kökenli meskûkât sözcüğü ise “sikkeler” anlamına gelir. Nümismatik sözcüğü aynı zamanda “para ile ilgili” anlamında bir sıfattır.
24. ) ANTROPOLOJİ : insan bilimidir. Antropologlar, tüm toplumları, kültürleri, insan kalıntılarını ve fiziksel, biyolojik yapılarını inceler. İnsanın iskelet, kafatası gibi fiziki yapısını araştıran antropoloji, insanlık tarihinin en eski dönemlerinin aydınlatılmasına yardımcı olur. Bu bilim, insanı kültürel, toplumsal ve biyolojik çeşitliliği içinde anlamaya; insanlığın başlangıcından beri insanların çeşitli koşullara nasıl uyarlandığını, bu uyarlanma biçimlerinin nasıl gelişip değiştiğini, çeşitli küresel olayların nasıl dönüştüğünü görmeye ve göstermeye çalışır.Tarih biliminden farklılığı, antropolojinin toplumlar, kurumlar, inanç ya da geleneklere ilişkin tarih araştırmalarını dışlamasından değil, belgelere dayanmak yerine insanları, etkinliklerini ve ürünlerini olabildiğince dolaysız gözleme yöntemini benimsemesinden doğar.
25. ) MİMARLIK : Binaları ve diğer fiziki yapıları (okul, gökdelen…vb.) tasarlama ve kurma sanatı ve bilimidir. İnsanların yaşamını kolaylaştırmak ve barınma, dinlenme, çalışma, eğlenme gibi eylemlerini sürdürebilmelerini sağlamak üzere gerekli mekânları, işlevsel gereksinmeleri ekonomik ve teknik olanaklarla bağdaştırarak estetik yaratıcılıkla inşa etme sanatıdır.
26. ) TARİH : Geçmişteki insanların neler yaptıklarını, neden ve sonuç ilişkisi dahilinde, yer ve zaman göstererek, belgeler ışığında objektif olarak incelediği için bir bilim kabul edilir.
27. ) ZOOLOJİ ( HAYVAN BİLİM ) : Eski Yunanca: ζῷον, zōon = hayvanlar topluluğu + λόγος, logos = bilim sözcüklerinin birleştirilmesiyle türetilmiş bir terim olup biyolojinin hayvanları çeşitli yönleriyle inceleyen bir bilim dalıdır. Eski çağlarda yaşamış ve bugün soyu tükenmiş birçok tür ve günümüzde yaşayan bütün hayvanlar, zoolojinin inceleme alanına girmektedir.
28. ) BOTANİK ( BİTKİ BİLİMİ ) : Bitkileri inceleyen bilim dalına denir.Bitki bilimi. Botanik terimi, “Botane” (ot, çayır) veya “Botanikos” (ot, çayır) kelimelerinden alınmıştır. Yine aynı anlama gelen “fitoloji” tabiri ise Yunanca “Phyton” (bitki) ve “logos” (bilim) kelimelerinden birleşmiştir.
29. ) JEOLOJİ ( YER BİLİMİ ) : Dünyanın katı maddesinin, içeriğinin, yapısının, fiziksel özelliklerinin, tarihinin ve onu şekillendiren süreçlerin incelenmesini içeren bilim dalıdır. Yer bilimleri bünyesinde ele alınır.
30. ) SANAT TARİHİ : En yalın haliyle görsel sanatların tarihsel evrimini inceleyen bilim dalıdır. Bir başka tanım vermek gerekirse tarih koşullarından doğan maddi kültür eşyasını inceleyen bilimdir denebilir.
nefissanatlarhapishanesi SÖZLÜĞÜ
1. ) MEZOPOTAMYA : Ortadoğu’da, Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölge. Mezopotamya günümüzde Irak, kuzeydoğu Suriye, Güneydoğu Anadolu ve güneybatı İran topraklarından oluşmaktadır. Antik Yunanca: Μεσοποταμία Mesopotamia: iki ırmak arasındaki bölge, Süryanice: ܒܹܝܬܼ ܢܲܗܪ̈ܝܼܢ Beyt Nahrin: nehirler ülkesi anlamına gelir.
2. ) FLAVİO BİONDO : İtalyan Rönesans hümanist tarihçi. Üç dönemli bir tarih bölümü (Antik, Ortaçağ, Modern) kullanan ilk tarihçilerden biriydi ve ilk arkeologlardan biri olarak bilinir . ( Doğum : 1392 Forli, İTALYA – ÖLÜM : 4 Haziran 1463 Roma , İTALYA )
3. ) POGGİO BRACCİOLİNİ : İtalyan bilim adamı.Klasik Latince el yazmalarının yeniden keşfedilmesinin öncülerindendir.En ünlü keşfi, Lucretius’un hayatta kalan tek eseri De rerum natura’ydu . ( DOĞUM : 11 Şubat 1380 Terranuova , İTALYA – ÖLÜM : 30 Ekim 1459 Floransa , İTALYA )
4. ) CİRİACO D’ANCONA : İtalyan tüccar ve hümanist, ilk epigraflardan ve klasik arkeoloji’nin öncülerinden kabul edilir. Çeşitli yunan ve roma dönemi yazıtlarını kopyalamıştır. Birçok antik metin onun tarafından günümüze ulaşmıştır. ( DOĞUM :31 Temmuz 1391 Acona , İTALYA – ÖLÜM : 1451 Cremeno , İTALYA )
5. ) JOHANN JOACHİM WİNCKELMANN : Alman arkeolog, sanat tarihçisi ve düşünür.Klasik Arkeolojinin kurucusu sayılır. ( DOĞUM : 19 Aralık 1717 Stendal , ALMANYA – 8 Haziran 1768 Trieste, İTALYA )
6. ) JEAN – FRANÇOİS CHAMPOLLİON : Eski Yunan ve Latin edebiyatı âlimi, filolog, doğu bilimci ve mısırbilimciydi.Champollion genellikle mısırbilimin babası olarak sayılır. Champollion Thomas Young ve William Bankes tarafından yapılan çok değerli ön çalışmaları temel alarak, Rosetta Taşı’nın bazı parçalarını 1824 yılında çevirerek, antik Mısırca’nın Koptik diline benzediğini ve yazı sisteminin fonetik ve kavramsal işaretlerin birleşimi olduğunu göstermiştir. ( DOĞUM : 27 Aralık 1790 Figeac , FRANSA – ÖLÜM : 4 Mart 1832 Paris, FRANSA )
7. ) GİOVANNİ BATTİSTA BELZONİ : İtalyalı Mısır bilimcisi ve kaşifi. ( DOĞUM : 5 Kasım 1778 Padova , İTALYA – ÖLÜM : 3 Aralık 1823 Ughoton , NİJERYA )
8. ) AUGUSTE MARİETTE : Fransız bilim insanı,arkeolog.Kahire Mısır Arkeoloji Müzesi kurucusu. ( DOĞUM : 11 Şubat 1821 Boulogne – sur – Mer , FRANSA – ÖLÜM : 19 Ocak 1881 Kahire , MISIR )
9. ) FLİNDERS PETRİE : İngiliz arkeolog.Sistematik arkeolojinin kurucusu. Sistemli bir kazı yöntemi geliştirdi ve bunun ilkelerini Met-hods and Airns in Archaelogy (1904; Arkeolojide Yöntemler ve Amaçlar) adlı yapıtında özetledi. ( DOĞUM : 3 Haziran 1853 Charlton,Londra , BİRLEŞİK KRALLIK – ÖLÜM : 28 Temmuz 1942 Kudüs , İSRAİL )
10. ) HOWARD CARTER : İngiliz arkeolog ve Mısırbilimci. Mısır’ın Luksor kentindeki ünlü Krallar Vadisi’nde firavun Tutankamon’un mezarını keşfetmesi ile ün kazanmıştır. ( DOĞUM : 9 Mayıs 1874 Kensington , Londra, BİRLEŞİK KRALLIK – ÖLÜM : 2 Mart 1939 Kensington, Londra , BİRLEŞİK KRALLIK )
11. ) GEORGE HERBERT de CARNARVON : İngiliz mısırbilimci ve koleksiyoncu.1906-1922 yılları arasında Howard Carter’la birlikte Teb’de araştırmalar yapan Lord Carnavon (asıl adı 5. Carnavon Kontu George Edward), XII. ve XVIII sülaleden Kral mezarlarının, özellikle de Tutankhamon’un mezarının ortaya çıkarılmasında (Kasım 1922) katkıda bulundu. ( DOĞUM : 26 Haziran 1866 Highclere Castle , Highclere , BİRLEŞİK KRALLIK – ÖLÜM : 5 Nisan 1923 Kahire , MISIR )
12. ) TEVRAT : Tora veya Pentateuk (Arapça:تورة tawrat, İbranice: תורה Torah, Yunanca: Πεντάτευχος Pentatevhos), Tanah ve Eski Ahit’in ilk beş kitabına verilen isim. Musa’nın Beş Kitabı olarak da bilinir. Orijinal olarak İbranice yazılmıştır. Tanrı tarafından Musa’ya vahyedildiğine inanılır. Tevrat sözcüğü bazen Tanah’ın tamamı için de kullanılır.
13. ) ORTAÇAĞ : Avrupa tarihinin geleneksel ve şematik olarak üç bölüme ayrılmasında ortada kalan çağa verilen isimdir. Batı Roma İmparatorluğu’nun çöküşü ile başlayıp Rönesans Hareketi ile biten bir dönem içerisinde kademeli olarak son bulur.
14. ) AFRİKA : Yüzölçümü ve nüfus yoğunluğu açısından dünyanın en büyük ikinci kıtasıdır. Kendisine bitişik kabul edilen adalar ile birlikte 30,8 milyon km²’lik alanı ile dünya yüzölçümünün %6’sını ve dünya üzerindeki toprakların %24,4’ünü kapsar. 1 milyar kişilik nüfusuyla dünya nüfusunun %15’ini barındırır. Afrika, kuzeyde Akdeniz, güneyde Hint Okyanusu, batıda Atlas Okyanusu, doğuda Sina Yarımadası, Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı ile çevrelenmiştir.
15. ) AMERİKA : Batı Yarımküre’de, Yeni Dünya olarak adlandırılan bölgede, Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve bunlara bağlı adalardan meydana gelen kıtalar ve adalar topluluğu.
16. ) AVRUPA : Afrika’nın kuzeyinde, Asya’nın batısında ve Atlas Okyanusu’nun doğusunda bulunan, yarımada şeklindeki kıta.Dünyanın en küçük ikinci kıtasıdır.
17. ) AVUSTRALYA : Güney yarım kürede yer alan bir ada ülkesidir. Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında uzanır. Okyanusya kıtasında bulunur ve kıtanın çok büyük bir bölümünü kaplar. Komşuları Endonezya, Doğu Timor, Papua Yeni Gine,Solomon Adaları, Vanuatu, Yeni Kaledonya ve Yeni Zelanda’dır. Başkenti Canberra, en büyük şehri ise Sydney’dir.
18. ) LEWİS BİNFORD : Arkeoloji teorisi , etnoarkeoloji ve Paleolitik dönemde etkili bir çalışma yaptığı bilinen Amerikalı arkeolog. ( DOĞUM : 11 Kasım 1931 Norfolk,Virginia ,ABD – ÖLÜM : 11 Nisan 2011 Kirksville , Missouri , ABD )
19. ) THOR HEYERDAHL : Norveçli deneysel arkeolog,antropolog ve kâşif.Deneysel arkeolojinin kurucusudur. ( DOĞUM : 6 Ekim 1914 Larvik , NORVEÇ – ÖLÜM : 18 Nisan 2002 Colla Micheri , İTALYA )
20.) PASİFİK OKYANUSU ( BÜYÜK OKYANUS ) : Amerika, Asya ve Okyanusya kıtaları arasında ve dünyanın en büyük okyanusu. Pasifik adını İspanya krallığı adına Dünya’yı dolaşan Portekizli denizci Ferdinand Magellan vermiştir.
21. ) WİLLİAM FETTES DOUGLAS :İskoç ressam ve sanat uzmanı. ( DOĞUM : 12 Mart 1822 Edinburgh, BİRLEŞİK KRALLIK – ÖLÜM : 1881 Newburg , BİRLEŞİK KRALLIK )
22. ) AKSUM KRALLIĞI : Etiyopya’nın kuzeyinde kurulmuş kadim krallık. Meroe’nin rakibi olan Aksum İmparatorluğu’nun kökenleri Afrika kıtasında değil, Arabistan’dadır.
23. ) JOHN TRUMBULL : Amerikan Devrim Savaşı döneminde Amerikalı bir sanatçı.Tarihsel tablolarında dikkat çekiyordu . İki dolarlık tasarının tersine, Bağımsızlık Bildirgesi (1817) gibi eserleri bulunmaktadır. ( DOĞUM : 6 Haziran 1756 Lebanon , Connecticut , ABD – ÖLÜM : 10 Kasım 1843 New York , ABD )
24. ) ABRAHAM ORTELİUS : Flaman haritacı ve coğrafyacı. Genellikle ilk modern atlas olarak kabul edilen, 70 harita içeren Theatrum Orbis Terrarum (Dünya Sahnesi Görünümü,1570) adlı eseriyle bilinir. ( DOĞUM : 14 Nisan 1527 Anvers , BELÇİKA – ÖLÜM : 28 Haziran 1598 Anvers , BELÇİKA )
25. ) GERARD KREFFT : Avustralya’nın ilk ve en büyük zoologlarından ve paleontologlarından biridir. ( DOĞUM : 17 Şubat 1830 Braunschweig , ALMANYA – ÖLÜM : 19 Şubat 1881 Sidney , AVUSTRALYA )
26. ) ADAMOTU : Patlıcangiller (Solanaceae) familyasından Mandragora cinsini oluşturan sarı ya da mavimsi-mor renkli çiçekler açan bitki türlerinin ortak adı.Rozet yapraklı ve kazık köklü çok yıllık otsu bir bitki türleridir. Kökleri insana benzediği için, bu isim verilmiştir.Kökleri % 0,3 oranında Hiyosiyaminlerle Skopolamin alkaloidlerini taşır. Bundan dolayı zehirli bir bitkidir. Ağrı kesici, yatıştırıcı, cinsel gücü arttırıcı etkileri vardır. Halen tedavide çeşitli preparatların terkibinde kullanılmaktadır.
27. ) KEFREN PİRAMİDİ ( KAFRE PİRAMİDİ ) : Mısır’ın başkenti Kahire’de, Giza bölgesinde yer alan bir piramit. Piramidin boyu 143,5 metre, eğimi 53,2 derecedir. Firavun Kefren’in oğlu Mikerinos’un yaptırdığı sanılmaktadır. En önemli özelliği piramidin en üst bölümündeki koruyucu kaplamalarının bozulmadan günümüze kadar gelmesidir. En üstündeki taş 36 tondur ve bu taşın oraya nasıl konduğu hala çözülememiştir.
28. ) HUGH FALCONER : İskoç jeolog , botanikçi , paleontolog ve paleoantropolog. Siwalik fosil yatağını ilk keşfeden kişi ve ayrıca bir fosil maymunu keşfeden ilk kişi olabilir. ( DOĞUM : 29 Şubat 1808 Forres , BİRLEŞİK KRALLIK – ÖLÜM : 31 Ocak 1865 Londra, BİRLEŞİK KRALLIK )
29. ) TOWER BRİDGE : Birleşik Krallık’ın Londra şehrinde Thames Nehri üzerinde yer alan iki katlı bir açılır kapanır köprüdür.Yıllar boyunca, İngiliz başkenti nehir üzerinde kentin iki yakasındaki trafiği birleştirmiştir.Londra Kulesine yakın olduğu için “Kule Köprüsü” olarak adlandırılmıştır. 1894’te kullanıma açılan köprü, Baskül köprü türü köprülerin en ünlülerinden biridir. Köprü yüksek seviyeden iki yatay yürüyüş yolu ve aşağıdan bir araba yoluyla birbirine bağlanmış iki kuleden oluşur.
30. ) FRA MAURO : Venedik Cumhuriyeti’nde yaşamış İtalyan bir kartograftır. Çizdiği Dünya haritası Fra Mauro haritası olarak bilinir. O zamana dek çizilmiş, en detaylı ve en doğru haritadır. ( DOĞUM : !!! – ÖLÜM : 1460 İTALYA )
31. ) SANSKRİT : Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İran koluna bağlı en eski belgeli dilidir.Sanskrit, sözcük olarak cilalanmış, düzenlenmiş, kusursuzlaştırılmış manalarını taşımaktadır.
32. ) ORHUN YAZITLARI : Türklerin bilinen ilk alfabesi olan Orhun alfabesi ile Göktürkler tarafından yazılmış yapıtlardır. Bu yazıtlar Türkçenin tarihsel süreçteki gramer yapısı ve bu yapının değişimiyle ilgili bilgiler verdiği gibi Türklerin devlet anlayışı ile yönetimi, kültürel öğeleri, komşuları ile soydaşlarıyla olan ilişkileri ve sosyal yaşantısıyla ilgili önemli bilgiler içermektedir.
33. ) MARCUS AURELİUS CLAUDİUS AUGUSTUS GOTHİCUS : Genelde Claudius II adıyla tanınan Roma İmparatoru. (268 – 270) yılları arasında iki yıldan daha az bir süre için Roma İmparatorluğunu yönetmiş ve saltanatının kısalığına rağmen bazı başarılar elde etmiştir. Daha sonra kutsal bir konuma yükseltilmiştir.
34. ) TARSİLA do AMARAL : Brezilya ressam ve tasarımcı. ( DOĞUM : 1 Ocak 1886 Capivari, São Paulo, BREZİLYA – ÖLÜM : 17 Ocak 1973 São Paulo, , BREZİLYA )
35. ) LA SAGRADA FAMİLİA : İspanya’nın Barselona şehrinde bulunan ve modern mimarinin öncülerinden sayılanAntoni Gaudi’nin 1883 yılında devraldığı fakat 1926 yılında bir tramvayın altında kalarak ölmesi sonucu yarım kalan birbazilikadır. Yapımı halen devam etmektedir. Halk arasında bitmeyen kilise olarak da bilinir. 1882 yılında halkın yardımlarıyla yapımına başlanan mimarinin bitmemesinin nedeni hala sembolik olarak halkın yardımlarıyla yapımına devam edilmesi ve Gaudi’nin karmaşık mimari tarzının çözülmesinin güçlüğüdür. Ayrıca binanın çizimlerinin ve ilk yapım yöntemlerinin de 19.yüzyıldan kalması nedeniyle günümüz teknolojisine uyarlanması da bir başka zorluktur.2026-2028 yillari arasinda bitmesi tahmin edilen kilise yardımseverlerin katkilariyla yapılmaktadır.
36. ) PİRİ REİS : Osmanlı Türk’ü denizci ve kartografı.Asıl adı Muhyiddin Pîrî Bey’dir.Künyesi Ahmet ibn-i el-Hac Mehmet El Karamani’dir.Amerika’yı gösteren Dünya haritaları ve Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabıyla tanınmıştır. ( DOĞUM : !!! – ÖLÜM: 1553 , OSMANLI İMPARATORLUĞU )
37. ) CARL SPİTZWEG : Romantizmin ve Biedermeier çağının temsilcilerindenAlman şair ve ressam. ( DOĞUM : 5 Şubat 1808 Germering , ALMANYA – ÖLÜM: 23 Eylül 1885 Münih , ALMANYA )
38. ) DİEGO RİVERA : Özellikle duvar resimleriyle ünlü Meksikalı ressam. Meksikalı ressam Frida Kahlo’nun kocası. ( DOĞUM : 8 Aralık 1886 Guanajuato , MEKSİKA – ÖLÜM : 24 Kasım 1957 Meksiko, MEKSİKA )
KAYNAKÇA
1.) tr.wikipedia.org
4. ) www.arkeo-tr.com
6. ) https://www.britannica.com
7. ) antiquity.ac.uk
8. ) www.biography.com
9. ) www.oxfordbibliographies.com
10. ) www.newworldencyclopedia.org
11. ) www.dailymail.co.uk
12. ) www.bbc.co.uk
13. ) www.filozof.net
14. ) www.poggiobracciolini.it
15. ) www.treccani.it
16. ) www.tarihiolaylar.com
17. ) www.tarihbilimi.gen.tr
18. ) www.kulturvarliklari.gov.tr
19. ) www.academia.edu
20. ) home.anadolu.edu.tr
DETAYLI KAYNAKÇA
1.) Merriam-Webster Collegiate Dictionary, 2005, Anthropology Maddesi.
2. ) Renfrew, Colin; Bahn, Paul (2013) (Türkçe).
3. ) Memory of the World Register Application form from Kon-Tiki Museum for Thor Heyerdahl Archives” (PDF). Retrieved September 1, 2011.
4. ) Johann Friedrich Christ. Dictionary of Art Historians.